body=[Geen afbeelding beschikbaar]

Adrianus Johannes (Adriaan) van Groenland

Nuland 25 augustus 1924 - Oss 24 september 1944 (20)

Wel gestorven, niet vergeten

Adriaan van Groenland (25 augustus 1924 - 24 september 1944)

Adriaan was de oudste zoon van Wilhelmus Leonardus van Groenland ('Willem de Groen', Rosmalen 22 december 1885 - Oss 19 februari 1969) en Ardina (Dien) van Drunen (Rosmalen 7 mei 1890 - Den Bosch 20 juni 1951). Het echtpaar van Groenland - van Drunen woonde aan de Rijksweg richting Den Bosch, schuin tegenover het toenmalige huis 'Hei en Wei'. In vroeger tijden was hun woonhuis een café geweest. Later, met de verbreding van de Rijksweg, zou het huis worden gesloopt. Alle kinderen werden hier geboren.	26
Willem, die de kost verdiende als timmerman, verhuisde in 1938 met zijn gezin naar het ouderlijk huis in het dorp. Op Klepelstraat nummer 40 (A154) had zijn vader Adrianus van Groenland jarenlang een timmermanswerkplaats en kruidenierszaak gedreven. Zoon Adriaan was op de ambachtsschool opgeleid tot machinebankwerker. Hij ging werken bij fabriek 'De Sok' in Schijndel, waar hij elke dag met zijn kameraad Theo van de Biezen naar toe fietste. Later kwam zijn werk goed van pas, want omdat De Sok artikelen (inderdaard: sokken) produceerde die de bezetter goed van pas kwamen, hoefde het personeel niet naar Duitsland in verband met de 'Arbeidseinsatz'. Adriaan stond bekend als een 'plezierige' mens. Hij hield van voetballen en stond bekend als haantje de voorste. Deze laatste eigenschap zou hem noodlottig worden... Zaterdag 23 september 1944 Het was een rare tijd. Een week nadat de slag om Arnhem was begonnen vlogen de geallieerde vliegtuigen nog steeds af en aan. De opwinding over de nakende bevrijding nam hand over hand toe: er gingen geruchten dat er al parachutisten in de buurt waren geland en er waren zowaar verkenningswagens in de Nulandse dorpskern gezien. De oorlog kwam snel dichterbij. Die dag wist Adriaan dat er een vliegtuig was neergestort en hij haastte zich op de fiets naar de plek van het ongeluk. Meestal waren de Duitsers als eerste bij zo'n vliegtuig en dan was er geen mogelijkheid meer om erbij te komen. Die dag lukte dat wel. In zijn artikel 't Waren verschrikkelijke dagen voor Nuland' beschrijft Gerard Gloudemans de gebeurtenissen:	27
honderden stoven de mensen erop af. Onder hen was ook Adriaan van Groenland. Toen hij tegen de avond weer in het dorp terug was, zeide hij 'souvenirs' te hebben meegebracht...' Inderdaad, Adriaan had iets opgeraapt en mee naar huis genomen. 'Ik heb iets gevonden, maar je mag het niet zien', vertelde hij opgewonden. 'Gooi die rotzooi toch weg, jongen', zeiden zijn vader en moeder, maar hij sloeg hun raad in de wind. Na zich gewassen en omgekleed te hebben ging hij met zijn zuster Mia naar de familie Witlox, iets verderop in het dorp. Met Corry, de dochter van postbode Witlox, onderhield Adriaan een meer dan vriendschappelijke band. Hij vroeg haar om een nijptang, want hij wilde nu toch wel weten wat er in dat ding zat, dat hij had gevonden. Mia vertrouwde het niet en ging wijselijk naar binnen. Toen Adriaan een pen uit het gevonden voorwerp verwijderde, explodeerde het onmiddellijk met een luide knal. Adriaan was zwaargewond en zelfs Corry Witlox, die iets verderop stond, zat helemaal onder de schroeiplekken. Pastoor Goossens werd gewaarschuwd. Hij regelde een ziekenwagen om Adriaan naar het zieken huis in Oss te vervoeren. Wouter Lutkie schrijft hierover in zijn dagboek 'Korst en Kruim' het volgende: 'Zoojuist de wijkverpleegster, Zr. Steins-Bisschop, gesproken. - Oss was gisteravond weer Vrij. Zij wist het van mannen die met een geimproviseerden ambulance-auto een, door roekeloos spelen met een gevonden projectiel, zwaar gewonden jongen man kwamen ophalen...'	28
Adriaan was nog bij kennis toen de ziekenwagen arriveerde. Hij vroeg nog om wat te drinken mee te geven, voor als hij dorst kreeg onderweg. In de nacht van zaterdag op zondag, op 24 september, overleed hij. Pastoor Goossens bracht het droeve nieuws over aan de familie. Adriaan van Groenland werd twintig jaar oud.	29

Bronnen
•	Gerard Gloudemans, ''t Waren verschrikkelijke dagen voor Nuland' in: Spoorzoeker 3/4 (Nuland, 1994).
•	Wouter Lutkie, 'Korst en Kruim' (dagboek), niet gepubliceerd.

Willem van Groenland, 'Wel gestorven, niet vergeten' in: Spoorzoeker 3/4 (1998) 26-29

Willem van Groenland, 'Wel gestorven, niet vergeten' in: Spoorzoeker 3/4 (1998) 26-29

n: vermelding in een voetnoot

Bossche Encyclopedie |